Terminoloji yönetimi, çeviri sektöründe hayati bir öneme sahiptir. Özel uzmanlıklar ile ilgili metinler, ürün kullanım kılavuzları, resmi belgeler, vize ve pasaport işlemleri, bilimsel makaleler, tıbbi metinler ve sektörel metinlerin çevirilerinde o dilin terminolojisine hakim olmak ve iyi araştırmak yapmak gereklidir.
Eğer bir kavramın adını yanlış yazarsanız, çeviri metninin anlamında büyük değişiklik olabilir. Bu durum pek çok anlam karışıklığına yol açabilir. Resmi belgelerde terminoloji yönetimi yapılmazsa, belgeler geçersiz kabul edilebilir. Tıbbi metinlerde terminoloji yönetimi yapılmazsa ise insanların sağlığı olumsuz yönde etkilenebilir. Anlamın doğru bir şekilde aktarılması bu yüzden hayati öneme sahiptir.
Metnin türüne, uzmanlık alanına, bağlamına, hedef ülkeye ve hedef kitleye bağlı olarak ve hatta kişisel zevklere göre bile farklı çözümler uygulanabilir. Bu yüzden sağlam bir terminoloji yönetimi yapmanız gereklidir.
Terminoloji Yönetimi Nedir?
Terminoloji yönetimi, kurum genelinde uçtan uca ürün geliştirme, iletişim, çeviri, yerelleştirme desteği ve dağıtımda doğru terimlerin tutarlı bir şekilde kullanılmasını sağlamak için yürütülen faaliyetlerin toplamıdır.
Öncelikle kuruluşun bulunduğu sektörde kullanılan terimler toplanır. Yani o sektöre dair bir terim veritabanı oluşturulur. İkincisi, bu terimler, tanımlar, konu alanları, ürün, ilişkilendirmeler, kullanım yönergeleri ve konferans metinleri gibi uygun bilgilerle belgelenir.
Üçüncüsü, genellikle tercihlere karar vermek ve çevirmenlerin dili tutarlı bir şekilde kullanmasına yardımcı olmak için terimlerin gözden geçirilmesi gerekir.
Dördüncü olarak, bu bilgilerin yazarlar ve çevirmenler için referans materyalleri ve dil kaynakları olarak dağıtılması gerekir. Ayrıca terminoloji yönetiminde kullanılan içerik yönetimi ve yazma araçları, çeviri araçları, ürün sınıflandırmaları gibi bilgiler de düzenlenmeli ve dağıtılmalıdır.
Terminoloji Yönetimi Avantajları Nelerdir?
Terminolojiyi yönetmek, karlılığı, müşteri ilişkilerini ve bir kuruluşun genel imajını olumlu yönde etkiler. Terminoloji doğru bir şekilde yönetilmezse, personelleriniz, iş ortaklarınız ve tedarikçileriniz, ürünleriniz veya hizmetleriniz ile ilgili hangi terimi kullanacaklarına kendileri karar vereceklerdir.
Bu durum, bir kuruluş olarak yanlış imaj çizmenize neden olabilir. Eş anlamlı kelimelerin kullanılması pek çok farklı soruna neden olabilir. Kavramlar, terimler, tutarsızlıklar, açıklanmayan kısaltmalar, olumsuz veya uygunsuz kültürel çağrışımları olan terimler, olumsuz imaj çizen pazarlama terimleri, sorun yaratan terimler, sık kullanılmayan kelimeler ve hatta yanlış terimler bir metnin anlamını tamamen değiştirebilir.
Bu tür sorunlar şirketinizin profesyonel imajına zarar verir. Müşterilerde kafa karışıklığına ve memnuniyetsizliğine neden olur. Hatta bazı sorunlar çeşitli kazalara ve kullanıcıya zarar verebilecek ürünlerin yanlış kullanılmasına neden olabilir.
Buna ek olarak, bir şirket içindeki terminoloji sorunları maliyetleri çeşitli şekillerde artırır. Araştırma ve geliştirme aşamasında, bir ürünün temel özellikleri veya işlevleri için farklı terimlerin kullanılması, çalışanlar arasında yanlış anlaşılmaya yol açabilir. Hatalar meydana gelebilir ve sonuç olarak bazı üretim aşamaları tekrarlanabilir. Bu durum büyük miktarda maddi zararlara yol açabilir.
Bir ürün veya hizmet geliştirildikten sonra, bilgilendirme ve pazarlama içeriği üretilir daha sonra çeviri yapılır. Pazarlama departmanı ile ürün geliştirme departmanı arasında genellikle bir kopukluk vardır. Her birinin kendi yazar ekibi vardır. Bir ürün ya da bir hizmet ile ilgili pazarlama ve geliştirme içerikleri arasındaki tutarsız ve çelişkili terminoloji yaygın bir sorundur.
Merkezi bir terim veritabanı, kuruluş genelinde dilin tutarlı ve uygun kullanımını sağlamaya yardımcı olan bir araçtır. Bir terim veritabanı olmadan, dil sorunları sektörel terimlere dayanarak, tespit edilmek üzere editörlere bırakılır.
Birçok tutarsızlık ve sorun tespit edilmez ve daha sonra başka metinlerde bu yanlış terimler kullanılmaya devam eder. Ayrıca, edisyon aşaması, bir ürüne yönelik neredeyse tüm içerik üretildikten sonra yapılır.
Bu aşamada, problemler birçok kez çoğalır ve bunları düzeltmenin maliyeti çok yüksektir. Proaktif olarak kurum genelinde tutarlı bir terminoloji oluşturmak, sadece kaliteli yazma ve çeviri faaliyetlerini değil aynı zamanda bir işletmenin bir bütün olarak etkinliğini ve verimliliğini arttırır.
Terminoloji Yönetimi Nasıl Yapılmalıdır?
Sıfırdan bir terim veritabanı oluşturmak zordur, önemli miktarda zaman ve çaba gerektirir. Terminoloji yönetiminizi güçlendirmeniz gerekip gerekmediğine karar vermeye çalışan büyük bir kuruluşsanız, muhtemelen zaten terminoloji ile ilgili sorunlar yaşıyorsunuz demektir.
Eğer küçük veya orta ölçekli bir tercüme bürosu iseniz,, bir terim veritabanı oluşturmak için en iyi zaman bir çeviri projesine başlamadan önce olur. Müşterinizin elinde bazı terminoloji verileri yoksa, terminoloji ile ilgili terimleri araştırmak ve doğrulamak için biraz zaman ayırmanız gerekir.
Terminoloji yönetimi tek seferlik bir etkinlik değildir. Mevcut verilerin güncellenmesini, eski verilerin silinmesini ve çeviri sırasında ortaya çıkacak yeni verilerin eklenmesini içerir. Bakım, sadece belirli bir çeviri projesi için değil, düzenli olarak yapılmalıdır.
İyi yapılmış bir terim veritabanı, istediğiniz kadar veritabanı oluşturmanıza yardımcı olacaktır. Bireysel departmanlar, ürünler, müşteriler veya konuların hepsinin kendi veritabanları olabilir. Bütün otomotiv endüstrisi, bütün hukuksal terminoloji veya tüm medikal sektör için tek tek sözlükler pek bir anlam ifade etmez.
Her bir proje için gerektiğinde ayrı sözlükleri ayıklamak üzere uygun sınıflandırmalara ve açıklamalara sahip kapsamlı bir terim veritabanı oluşturabilirsiniz. Daha sonra, veritabanına yeniden aktarılmak üzere her sözlükte güncelleme yapılabilir.
Terim Veritabanı Oluşturma
Pratik ve sık kullanılan terimlerle, bir e-tabloda terim veritabanı oluşturulabilir. Bir terminoloji açıklaması, herhangi bir terimin temel taşıdır ve bir terimle ilgili terimin kendisi, dili, tanımı, alanı ve sektörü gibi tüm bilgileri içerir.
Kullanımına bağlı olarak, bir giriş az ya da çok veri içerecektir. Örneğin, bir çeviri projesi söz konusu olduğunda, bir terminoloji girişi klasik olarak aşağıda açıklanan unsurları içerir. Tabii ki, alanların sayısı ve sırası sözlüğün ihtiyaçlarına ve amacına göre değişecektir.
Kısaltmaların ve eşanlamlıların ve ürün adlarının hepsinin bir terim veritabanında ayrı girişlere sahip olması gerektiğini unutmayın. Bir kuruluş olarak, terim veritabanını sizin için anlamlı olacak şekilde nasıl yapılandırmak istediğinizi düşünmelisiniz.
Terim
Bu alan gerçek terimi içerir. Basit bir terim veya bir ifade olabilir. Her terim, aslında yazıldığı duruma uygun bir şekilde büyük harf ya da küçük harfle veritabanına işlemelidir. Her terim, tekil formda kullanılmalıdır. Eğer terim bir mastar ise mastar biçiminde bir fiil şeklinde kullanılmalıdır.
Cümlenin öğeleri
Bu alan, isim, sıfat, zarf, fiil gibi terminolojik birimin kategorisini gösterir.
Sektör adı
Bu alan, terimin ait olduğu konu alanını yani sektörü içerir. Birden fazla konu kodu atamak genellikle yararlı olabilir. Böylece, örneğin, “çevre mevzuatı” terimi hem “çevre” alanına hem de “yasa” alanına atfedilebilir.
Tanım
Bu, her terim açıklamasının temel bir öğesidir. Terim ile ilişkili kavramın ifadeli bir formülasyonunu verir ve kavramsal bir sistem içindeki diğer kavramlardan ayırt edilmesini sağlar.
Durum
Bu alan, bir terimin işlem adımları hakkında bilgi sağlar. Bir terim “doğrulanmış”, “doğrulanacak”, “kullanılmamış” olarak etiketlenebilir. Bu alan, özellikle veritabanı birkaç kişi tarafından hazırlanmışsa veya farklı düzeylerde doğrulamaya tabi tutulmuşsa önemlidir.
Bağlam
Bu alan, terimin kullanıldığı bir örnek cümleden oluşur.
Tanımın kaynağı
Bu alan, tanımın çıkarıldığı veya türetildiği bibliyografik referansı, belgeyi veya kaynağı içerir.
Derleme tarihi
Terim açıklamasının tamamlandığı veya güncellendiği tarihi belirtir.